Terwijl de anderen aan hun ontbijt beginnen, blijf ik nog even in mijn kamer. Om stipt 9 uur gaan immers voor het eerst de webdeuren open van Amuz, het muziekcentrum in de Augustinuskerk in Antwerpen waar we al jarenlang kind aan huis zijn voor de betere oude muziek.
Tot vorig jaar moest je bij de start van de abonnementenverkoop midden in de nacht opstaan, wilde je goede plaatsen bemachtigen. Toch hield dat de echte muziekfans niet tegen, want al om 4 uur ’s ochtends stonden de die hards al enkele uren aan te schuiven en kreeg je een voorlopig wachtnummertje in handen van de eerste die was aangekomen, omdat vanuit de Amuz-organisatie pas om 6 uur officiële wachtnummertjes werden uitgedeeld, zodat je om 9 uur in de juiste volgorde binnen kon gaan en je abonnementen kon vastleggen. Hierdoor bleven rellen meestal uit, maar jaar na jaar groeide wel de frustratie bij de trouwe bezoekers voor dit soort prehistorische toestanden. Zeker toen vorig jaar ook nog eens geflaterd werd in de berekening van de kortingen en de deuren pas open gingen om 12 uur in plaats van om 9 uur, zijn veel ouwe getrouwen hun ongenoegen gaan ventileren bij Amuz. Ook ik heb me hier in de zomermaanden kostelijk mee ‘geamuzeerd’. Uiteindelijk is het zelfs tot een overleg met de raadsman van Amuz gekomen. De kortingen werden gecompenseerd en er werd beloofd dat men rekening zou houden met de feedback van de klanten.
Een van de grote aanpassingen is dat er voor het eerst ook online besteld kan worden, inclusief de keuze van de stoel waar je op wil zitten. Het aanschuiven van voor zonsopgang kan trouwens ook nog steeds voor zij die al deze digitale nieuwlichterij niet vertrouwen.
De veiligheidsexcuses bij het online bestellen die de organisatie vooraf had verkondigd om frustratie te vermijden mocht het mislopen, bleken ongegrond. Er kunnen wél voldoende mensen tegelijk bestellen zonder dat het systeem onderuit gaat, de webshop is zelfs redelijk intuïtief te noemen. Op een kleine vijf minuten heb ik alle abonnementen besteld en krijg ik een bevestigingsmail van de bestelde concerten. Mooi zo. Tot ik merk dat er geen enkele korting is doorgerekend. Twee telefoontjes naar Amuz geven me echter voldoende garanties dat de organisatie dit nog zal rechtzetten.
Tijd voor ontbijt.
Swa en Jef zitten nog aan tafel in de voor de rest verlaten ontbijtzaal. Omdat op tafel geen brood of beleg te vinden is, zelfs geen bord, ga ik instinctief naar het tafeltje voor de toog waar naast een koffiekan en een broodmandje met croissants en een baguette alleen een potje confituur staat, that’s it. Geen vlees, geen kaas, geen eitje, geen yoghurt, geen fruit. Niks. Akkoord, voor 5 euro mag je niet veel verwachten, maar na de ontbijtpleziertjes van de twee vorige locaties is dit toch wel een koude douche.
Toch laten we het niet aan ons hart komen. De ochtend is nog maar net begonnen en we hebben al front row-abonnementen voor het komende seizoen en de rest van de dag zal volledig opgaan aan het degusteren van de betere godendrank bij kleine champagneboeren. Een vooruitzicht dat milderend werkt, toch voor de geest. Wims rug zit vanmorgen compleet geblokkeerd. Zelfs gewoon in de auto zitten, blijkt een pijnlijke affaire. Het valt hem zwaar, maar hij besluit de proeverijen aan zich voorbij te laten gaan vandaag in de hoop er morgen terug te staan.
We doen zoals gebruikelijk geen grote domeinen aan. Zeker in de Champagne kom je dan bedrogen uit. Je betaalt veel en krijgt er relatief weinig kwaliteit voor in de plaats. De grote huizen hebben naast machinisten, die de toeristen met een fout treintje door de kelders rijden, ook chemisten in dienst die ervoor moeten zorgen dat de smaak elk jaar hetzelfde is. Coca Cola-champagnes zijn het. Waarom niet gewoon de natuur en het weer hun ding laten doen, zodat je elk jaar verrast kunt worden in positieve en soms ook in negatieve zin. Dát maakt wijn proeven nu net zo interessant. Je moet proeven en blijven proeven.
De sterk gecommercialiseerde magnums vind je overal, zelfs in tankstations waar ze meestal in de buurt van de andere magnums liggen, de chocoladevariant in de vrieskist bedoel ik dan. Hierdoor krijgt Champagne onterecht de status van een veel te duur geprijsd stationsromannetje, terwijl het ėcht godendrank is, als je tenminste de juiste adresjes kent.
De adressen die we vandaag op ons lijstje hebben staan, kregen we van mijn achterbuur. André is een groot Champagneliefhebber en organiseert zelf jaarlijks een Champagnereis met een uitgekiend degustatieprogramma. Een selectie van enkele toppers uit vorige programma’s zit nu prominent in mijn Guide Hachette die sommige van deze boertjes nog niet eens ontdekt heeft.
Champagne proeven bij de kleine boertjes is een belevenis op zich. Je weet waar en wanneer je binnenkomt, maar waar je uiteindelijk zult proeven en hoe (laat) je terug buiten komt, valt in de verste verte niet te voorspellen. Een regel lijkt er wel te zijn: Champagne degusteer je al zittend. Zelfs wanneer er een degustatieruimte is voorzien in het magazijn, zul je steeds zeteltjes of stoelen aangeboden krijgen zodat je comfortabel kunt genieten van al dat moois. Soms beland je in het salon of de eetkamer van de Champagneboer zelf.
Bij Champagneboer Pascal Henin in Ay-Champagne zit de sfeer er al goed in om half 11 ’s ochtends. We zijn nog maar net de poort binnen of we horen luid gekakel en gegiechel van een kwartet vrouwen dat blijkbaar al even aan de gang is. Vier vrouwen op wijntrip? Het is eens iets anders. De vrouw van Pascal laat zich niet uit haar lood slaan, zelfs niet wanneer een minder stabiele dame uit het gezelschap een glas laat vallen in de degustatieruimte.
Zelf is ze heel goedlachs en ze maakt ons met de glimlach wegwijs in het aanbod van het domein, terwijl ze ondertussen de bestelling van de dames afhandelt. De brut traditionel is prima spul, maar ook de rosé en de millésime vallen serieus in de smaak.
Even later sluit Pascal aan. Hij neemt er prompt een proefglas bij en proeft alles enthousiast mee. Pascal is een geweldige verteller die niet vies is van een overdrijvinkje meer of minder. Zo vertelt hij honderduit over de relatie tussen de kleine boertjes en de grote huizen.
Toen in de vorige eeuw insectenlarven de Champagneregio teisterden, kochten grote wijnhuizen daarop gronden aan die grensden aan de regio die toentertijd formeel was vastgelegd, met de bedoeling om het verlies te compenseren, maar ook om meer te kunnen produceren. De Champagneregio uitbreiden kan echter niet zomaar en daarom kwamen de kleine boeren in opstand. Op een bepaald moment werd het leger zelfs ingeschakeld om ze de kop in te drukken. Pascal vertelt er met graagte enkele geestige anekdotes bij. Zo hebben boeren die op hoger gelegen percelen stonden de militairen bekogeld met volle Champagneflessen.
Nu is de relatie met de grote huizen puur zakelijk. Wat kleine boeren niet verwerkt krijgen, verkopen ze door aan de grote. Zij mengen alles tot een veel te dure Coca Cola. Doorgaans sluiten de boertjes contracten van 5 jaar met de grote huizen om toch een keer om de 5 jaar onderhandelingsruimte te creëren, maar tegelijk ook ondertussen de zekerheid te hebben dat er extra opbrengsten komen van de niet verwerkte druiven. Pascal Henin heeft bovendien het geluk dat zijn oudste zoon geïnteresseerd is om de boel over te nemen. Anders zou zijn domein op termijn ongetwijfeld ten prooi vallen aan de grote huizen.
Na meer dan een uur genieten van Pascals petite histoire, begeleid door de betere Champagne, rekenen we af en laden we de koffer van de Mercedes vol met een eerste laag kartons. Ondertussen is het bijna middag. Nu nog een domein bezoeken, zou niet netjes zijn omdat we weten dat de wijnboeren houden aan hun middagpauze tussen 12 en 2.
Op weg naar het tweede domein belanden we in Mareuil-sur-Ay, een onooglijk dorpje langs een kanaal. Ook de Marne stroomt door het boerengat. We kuieren langs het groene water en de vele woonboten die er permanent aangemeerd liggen voor we een bruine kroeg binnen duiken waar blijkbaar ook gegeten kan worden.
Op een tafel na is er niemand in de zaak. Het is ondertussen nochtans voorbij half een. Toch wint ons hongergevoel het van ons wantrouwen dat steeds groter wordt als we het interieur en de bediening beginnen te observeren.
De dienster die wat weg heeft van Suske uit de Suske en Wiske-strips, maar dan zonder het geluk van nooit te verouderen, komt de kaart brengen en pruttelt binnensmonds enkele klanken die we proberen te analyseren. Omdat ook elke vorm van gestiek ontbreekt, slagen we hier maar beperkt in. Ook omgekeerd blijkt er ruis op de communicatie te zitten.
Of ze wat meer kan zeggen over de roséwijnen op de kaart?
Prompt duikt ze achter de barkast weg en even later staat ze aan tafel met alle rosés die ze kan schenken. Ze neemt de kaart en begint ze licht reutelend voor te lezen. Gelukkig dat we de tekst kunnen volgen, anders zouden we evengoed een recept voor ossentong in madeirasaus gehoord kunnen hebben. Niet veel wijzer geworden, kiezen we voor de Tavel. Doorgaans een zeer goede keuze als het op rosé aankomt. Toch neemt ze de Tavel weer weg, net als de andere flessen trouwens. Even later komt ze met een wijnkoeler af met daarin een ontkurkte fles rosé, maar niet de Tavel die we gekozen hebben. Uit vrees de rest van de namiddag kwijt te spelen aan het met handen en voeten uitleggen dat we een andere fles hadden gekozen en hierdoor proeverijen mis te lopen, zeggen we niks en maken we de Languedoc-wijn soldaat.
Wonderwel verloopt de bestelling van het eten een stuk vlotter. Ik ga voor de salade met warme geitenkaas die reeds na een tiental minuten op tafel wordt gezet. Culinair is het zeker geen hoogvlieger, maar het vult, zeker met de extra ingrediënten die helemaal niet thuis horen op een dergelijke salade. Geitenkaas in combinatie met surimi, zalm en hesp. Surf en turf voor hobbyisten.
Ondertussen is ook de zoon des huizes present in de zaak. Hij parkeert zich achter de toog en staat voortdurend in de weg voor Suske die ondertussen haar zaak ziet vollopen en alles alleen recht houdt terwijl zoonlief zichzelf een tweede pastis inschenkt. De dorpelingen aan de toog lijken weggelopen uit een Asterix-strip. Abraracourcix, het dorpshoofd met de grote snor, neemt als snel de volledige bistro in en trekt alle aandacht naar zich toe zoals dat een dorpshoofd betaamt.
Omdat de aanwezige hoeveelheid zuurstof in verdrukking komt door het groter wordende ego van de man, zoek ik een veilige haven en beland ik uiteindelijk in het toilet. Een reis terug in de tijd, de tijd van de roze wc’s, foute voetmatjes, gekrulde spiegels en andere jaren 60-overblijfselen.
Gelukkig voldoet de dubbele espresso wel aan alle verwachtingen, zodat we vol maar niet voldaan de namiddag kunnen aftrappen.
Het tweede domein, Dhondt-Grellot, ligt in Avize. We staan nog maar net met onze voeten op de hete binnenplaats of een hartelijke jongedame komt naar ons toegestapt. Ze leidt ons binnen in een grote degustatieruimte waar geregeld feestjes gehouden worden aan de extra plooistoelen en -tafels te merken.
Ook zij neemt vier glaasjes en proeft met volle goesting mee. “Dat is trouwens de enige manier om ook zelf te genieten van de Champagne”, zegt ze. Het werk van een Champagneboer wordt volgens haar schromelijk onderschat. Ze zijn quasi een volledig jaar bezig in weer en wind. Het feit dat ze amper werklui vinden om in drukke periodes te komen helpen op de wijngaard zegt genoeg. Lokale jongelui of werkzoekenden zijn niet meer te motiveren, maar het werk moet natuurlijk wel gebeuren. Door nooit na te denken over wat er vooraf ging aan het degusteren van de Champagne kunnen ook de wijnboeren er zelf enorm van genieten.
Het gebrek aan visie van de Franse overheid, de opkomst van extreem rechts dat geen oplossingen biedt, de nood aan een nieuwe lichting jonge politici met frisse ideeën, de overwinning van de N-VA in België met Bart de Wever als spelbepaler, de zes regeringen die België telt … over alles weet de dame een vurig discours te houden waar we met graagte op inpikken. Opnieuw wordt er na het degusteren meer Champagne geschonken dan gepland, maar ja, we zijn ook bijna aan het einde van de wijntrip.
Het concept van onze wijntrip kan haar trouwens aardig bekoren. Niet alleen om vinologische redenen, ook omdat een mens niet moet wachten met genieten tot hij met pensioen gaat. Tiens, waar heb ik dat nog gehoord?
Ze waarschuwt wel voor inbraken. Blijkbaar worden vooral Belgen geviseerd door dievenbendes. We kunnen best de auto’s op een privé parking zetten of de kartons uitladen en stockeren in de hotelkamers. Strak plan, alleen is het nogal omslachtig om 40 kartons de trap op en af te dragen, just in case. En dan heb ik het alleen nog maar over mijn auto.
We slaan enkele kartons brut traditionel in en ook de millésime krijgt een plek in de koffer. Hier komen we zeker terug.
Als laatste domein doen we Bardy-Chauffert aan in Le Mesnil sur Oger. Naast het bord van het Champagnehuis hangt ook reclame van een massagesalon. De vrouw des huizes zweeft blijkbaar in bijberoep Ingeborg-gewijs geregeld een halve meter boven een meditatiemat om vervolgens de aanwezige zweefteven stressvrij te kneden. Omdat ze zich momenteel op grondniveau bevindt, beperkt ze haar rol tot het geleiden van wijnliefhebbers naar de degustatieruimte.
Daar wacht de wijnboer ons op. Aan tafel zitten nog drie Belgen. Een vader, zoon en schoonzoon komen er al enkele jaren, terwijl hun vrouwen in de gite iets verderop relaxen.
De Champagneboer heeft het hart op de tong, schenkt zijn bubbels uit niet geëtiketteerde flessen en weet de aanwezigen zonder moeite in te pakken. De jeugd weet volgens hem niet meer waar het echt over gaat. Ze wil graag snel en veel verkopen, maar de bezieling ontbreekt. Ze is niet geïnteresseerd in de Champagne zelf en kijkt alleen naar de cijfertjes. Daarom krijg je volgens hem ook zo weinig te proeven in dat soort huizen. Bij Bardy-Chauffert is de hoeveelheid niet echt een probleem. De man schenkt volle glazen uit en kan het niet hebben dat een fles op tafel blijft staan zonder dat de bodem in zicht is.
Ook de grote Champagnehuizen moeten het ontgelden. Je betaalt er 15 euro om met een treintje te rijden en nadien een glas ordinaire Champagne te drinken. De Champagne die je er geserveerd krijgt, zeker de Champagnes die rond de feestdagen tegen dumpingprijzen in de Colruyt staan, zijn het resultaat van een tweede of zelfs derde persing van kleine boeren die door grote huizen wordt opgekocht. Je betaalt de marketing errond, niet meer, niet minder.
De Champagnes die hij zelf maakt, zijn inderdaad van de betere soort. En zelfs voor zijn eigen Champagnes is hij kritisch. Zo maakt hij dik tegen zijn zin ook rosé Champagne. Het was zijn vrouw die het hem enkele jaren geleden tussen twee wierooksessies door heeft ingefluisterd dat rosé Champagne echt wel tegemoet komt aan een vraag uit de markt. De Champagneboer die lak had aan wat de markt verwacht, maar anderzijds ook graag ’s avonds een bord warm eten voorgeschoteld kreeg, ging overstag en produceert sindsdien ook roze bubbels die op zich zeker niet verkeerd zijn.
De man is op zich niet tegen rosé wijn. Om dat te bewijzen glipt hij even weg om een fles rosé te halen uit zijn privékelder, een rosé uit de Bordeaux waar hij geen slecht woord over kan vertellen. Ik trek snel een fotootje van het etiket want de smaak van wijnboeren is meestal een goede richtlijn om volgende wijntrips te plannen.
Wanneer we even later de brut traditionel en de millésime afrekenen bij zijn vrouw komt hij de fles rosé brengen.
Die zijn jullie nog vergeten.
Straf dat we zelfs wijn cadeau krijgen die niet eens op het domein zelf wordt gemaakt.
Tijdens het inladen, laat Wim weten dat hij te veel pijn heeft om te blijven. Jef en Wim besluiten vanavond al terug naar huis te rijden.
Ons gezelschap wordt plotsklaps gedecimeerd. Zeer jammer dat de vakantie zo moet eindigen. En wat we dan nog niet weten, maakt de pil nog bitterder om slikken.
(31 mei 2014)
sur ma route 
Geef een reactie