De vallei van de Apen

Weer vroeg op om in zo comfortabel mogelijke omstandigheden de verschillende rotsgraven aan de overzijde van de Nijl te bezoeken. Vanop de motorboot die ons door de ochtendlijke kou vaart, is de zonsopgang prachtig te zien. In acht uur tijd bezoeken we meer dan tien rotsgraven.

We beginnen in de Vallei van de Koninginnen met twee bescheiden rotsgraven. De meeste schilderingen, beeldhouw- en reliëfwerken die we vandaag zien zijn gemaakt door kunstenaars die samenleefrden in de Vallei van de Kunstenaars. Ze werkten meestal in opdracht, maar af en toe slaagden ze er ook in hun eigen kunstzinnige kijk op het leven van toen en de mythologie vrij te uiten in enkele rotskamers.

Om de Vallei van de Nobelen te bereiken, moeten we ons een weg banen tussen de tientallen verkopertjes die ons blootvoets stalken. Alles is goed: prullen kopen, aalmoezen geven, balpennen of aanstekers in hun handen stoppen. Alleen … als je een keer iets geeft, raak je er niet meer vanaf. Dat ervaren enkele dames uit ons gezelschap.

De kamer van Ramose, de vizier van Amenhotep III is uniek om velerlei redenen. Eerst is er de unieke rijkdom en de uitzonderlijke grootte van de kamer van de nobele. De gedetailleerde uitwerking in hoogreliëf van de kleding en het gezicht van de mensen- en godenfiguren zijn op z’n minst opvallend. In Ramoses kamer vinden we ook schetslijnen voor de beeldhouwer die in opdracht van een kunstenaar de bezette muur uitkapten. Alleen de kunstenaar zelf tekende in dikke zwarte lijnen. Andere schetsers gebruikten rode lijnen.

Te voet beklimmen we de rotsachtige helling om een panoramisch zicht te hebben over de tempel van Hatsjepsoet. In de terugkeer vinden we tussen de bazalt- en kwartsstenen een fragment van een reliëf uit een rotskamer dat waarschijnlijk was losgekomen op het ogenblik dat men het steenpuin uit de kamer had verwijderd.

Ons tussendoortje verorberen we in het gastenverblijf van een handelaar in natuursteen. In ruil voor gratis cola en een beetje friste bezoeken we daarna zijn toonzaal.

De ontdekking van de dag is de Vallei van de Apen. Totaal onontgonnen gebied. Escape is de enige touroperator die een bezoek aan deze natuurpracht in zijn programma heeft verwerkt. We dalen een dertigtal meter onder de grond om de grafkamer van Ay te bezoeken. De bewaker van de grafkamer moeten we met de bus oppikken omdat de site afgelegen ligt van de toeristische trekpleisters. De canyonomgeving is overdonderend. Binnen enkele jaren zal het toerisme ook hier genadeloos toeslaan. Blij dat we het nog maagdelijk mooi hebben gezien.

In schril contrast met het pure van de Vallei van de Apen staat de Vallei van de Koningen. Je rijdt er met afgedankte Meli-treintjes naar de site en wordt er belaagd door kaartjesverkopers.

De grafkamers zijn indrukwekkend. Het aantal Japanse toeristen ook, ondanks het moeilijke middaguur. We doen drie grafkamers aan van de 64 graven waarvan er 17 bezocht kunnen worden. Omwille van de nadelige invloed van toeristische bezoeken zijn de 17 graven afwisselend open, zodat ze de nodige recuperatietijd krijgen om de volgende lading hijgende, puffende en kuchende reizigers te ontvangen.

Na een korte fotostop bij de Memnon-kolossen worden we verscheept naar de andere Nijloever, zodat we om 14.30 uur aan de lunch kunnen beginnen. We luieren wat aan tot een uur of zes. Na zonsondergang trekken we te voet naar de tempel van Luxor die prachtig verlicht is.

Een uurtje heeft Mohammed nodig om ons rond te leiden en die dingen te vertellen die je nergens anders hoort. Mohammed is een zelfstandige met een eigen bureau dat ingehuurd wordt door Escape om een onvergetelijk programma samen te stellen. Hij is een van de meest gerenomeerde gidsen van Klassiek Egypte. Met hem kom je op plaatsen waar anderen niet komen, zelfs op de klassieke sites.

Na deze rondreis keert hij niet met ons terug naar België. Hij zal nog vijf dagen de Sinaï-woestijn doortrekken om een volgend programma voor te bereiden. Door zijn jarenlange ervaring ter plaatse zorgt hij voor een perfecte organisatie van de reis: nooit moeten we wachten op bussen of koetsen of aan loketten. De reis was niet zo goedkoop, maar het reiscomfort, de inhoud van het programma, de entourage en de ongelofelijke gids maakten van deze reis een onvergetelijke ervaring.

’s Avonds candlelight diner. Op iets meer dan een uur wordt ons een zevengangenmenu voorgeschoteld. Voor een keer geen buffet dus. ‘Candlelight diner’ is zeer letterlijk te nemen. Op elke tafel twee kaarsen, that’s it.  Je ziet amper wat je aan het eten bent, maar de intentie was zeker ok.

Wanneer we op de slaapkamer binnenkomen, is er bezoek. Een spierwitte man zit relaxed in ons salon. Net zoals de voorbije dagen hebben de kamerjongens zich geamuseerd met het in elkaar knutselen van Egyptische taferelen met handdoeken, kamerjassen en kussens die ze voor handen hebben. Onze laatste ponden krijgen ze als fooi.

(18 januari 2003)